Και ευχές απο παιδιά...

Και ενα ομορφο τραγουδι προς τους μικρους μας φιλους...

Αυτισμός και Πρωτοχρονιά

Η περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς έφτασε!  Θα υπάρξει αλλαγή της ρουτίνας  του παιδιού με αυτισμό, κάτι που μπορεί να το αποδιοργανώσει γι αυτό καλό είναι να προετοιμάσουν οι γονείς ένα οπτικοποιημένο πρόγραμμα μαζί με λεκτικές οδηγίες, με τις αλλαγές που πιθανότατα θα γίνουν στο χώρο του σπιτιού, στα πρόσωπα, στις δραστηριότητες εντός και εκτός του σπιτιού με την οικογένεια. 

Πιο συγκεκριμένα:

1.Αρχίστε να διαβάζετε παραμύθια με τα Χριστούγεννα που να έχουν αρκετές χριστουγεννιάτικες εικόνες.

2.Φτιάξτε ένα δικό σας ημερολόγιο με τις ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Χρησιμοποιήστε κυρίως εικόνες για να το ενημερώσετε σε πιθανές αλλαγές στο χώρο του σπιτιού και στις δραστηριότητες(υπάρχει άφθονο υλικό στο internet). Για αλλαγές στα πρόσωπα, δηλ επισκέψεις στο σπίτι, αν κάποιο μέλος λείψει κτλ χρησιμοποιείστε φωτογραφίες των προσώπων αυτών. Σε κάθε ήμερα να γράφετε ημερομηνία και να περιλαμβάνετε το δικό της οπτικό υλικό. 

2.Μην παραλείψετε να βάλετε φωτογραφίες με το χριστουγεννιάτικο δέντρο, τα δώρα και τον Άγιο Βασίλη.

3.Ο στολισμός στο σπίτι καλό θα είναι να είναι περιορισμένος με ελάχιστα φώτα στα οποία το παιδί να μην έχει εύκολη πρόσβαση πχ. το δέντρο ας μην έχει φωτάκια αλλά στο μπαλκόνι μπορείτε να βάλετε. 

Μαρινέλη Ανδρονίκη

Εργοθεραπεύτρια

ΓΡΑΦΗ

Φυσιολογική ανάπτυξη και εξέλιξη γραφοκινητικού συντονισμού

Τα περισσότερα παιδιά ξεκινούν να μουτζουρώνουν στο χαρτί αμέσως μόλις μπορέσουν να κρατήσουν ένα εργαλείο γραφής και συνήθως καταλήγουν να χρωματίζουν πάνω σε οποιαδήποτε επιφάνεια!

Στάδια	Ηλικία
Μουτζουρώνει στο χαρτί	10-12 μηνών
Ξεκινά να κάνει οριζόντια, κάθετα και κυκλικά σημάδια στο χαρτί	2 ετών
Αντιγράφει οριζόντιες και κάθετες γραμμές και κύκλο	3 ετών
Αντιγράφει σταυρό, δεξιά και αριστερή γραμμή, τετράγωνο, κάποια γράμματα και κάποιους αριθμούς	4-5 ετών
Αντιγράφει τρίγωνο, το όνομά του και τα περισσότερα κεφαλαία και μικρά γράμματα	5-6 ετών

Οι βασικές προϋποθέσεις της γραφής

• Ισορροπία κορμού και αυχένα – η ικανότητα του παιδιού να μπορεί να καθίσει μόνο του και να χρησιμοποιεί ελεύθερα τα χέρια του για να κρατήσει τα όργανα γραφής χωρίς να χρειάζεται υποστήριξη ο κορμός ή το κεφάλι του
• Σταθερότητα ώμου – σταθεροποίηση του ώμου ώστε να μπορεί να υποστηρίξει τον πήχη, τον καρπό και το χέρι όταν θα κρατάει το μολύβι
• Έλεγχος του πήχη – ικανότητα μετακίνησης του πήχη από θέση πρηνισμού σε ουδέτερη θέση και θέση υπτιασμού, με ομαλό τρόπο και κατάλληλο έλεγχο της κίνησης
• Σταθερότητα καρπού – ώστε να μπορεί να σταθεροποιήσει την παλάμη και τα δάχτυλα
• Δεξιότητες λεπτής κινητικότητας και αμφίπλευρος συντονισμός – η ικανότητα να χρησιμοποιούμε ταυτόχρονα  και τις δυο πλευρές του σώματος μας και να χειριζόμαστε μικρά αντικείμενα όπως χάντρες, κουμπιά, κορδόνια, γόμες, συνδετήρες και μολύβια
• Οπτικοκινητικός συντονισμός – έτσι ώστε χέρια και μάτια να μπορούν να λειτουργούν ταυτόχρονα (αντιγραφή από τον πίνακα)
• Οπτική αντίληψη – η ικανότητα ερμηνείας των οπτικών πληροφοριών. Η οπτική διάκριση διαφορών (π.χ 3 και ε), η οπτική μνήμη γραμμάτων, αριθμών και λέξεων.

Ανάπτυξη λειτουργικής λαβής μολυβιού

Τα περισσότερα παιδιά όταν ξεκινούν να χρωματίζουν, κρατούν το μαρκαδόρο με ολόκληρο το χέρι (παλαμιαία λαβή) και χρησιμοποιούν τον ώμο για να κινήσουν το χέρι. Αργότερα, αρχίζουν και χρησιμοποιούν πιο ώριμες λαβές, όπως στήριξη μολυβιού με τον αντίχειρα, το δείκτη και το μέσο και στο τελικό στάδιο, το μολύβι κρατιέται με τις άκρες του αντίχειρα και του δείκτη και ακουμπάει στην πλευρά του μέσου δακτύλου, ενώ ο αντίχειρας και ο δείκτης σχηματίζουν κύκλο (ώριμη τριποδική λαβή).

Όταν ένα παιδί αναγκαστεί να κρατήσει το μολύβι με 3 δάχτυλα πριν αναπτυχθούν σωστά η κινητικότητα του ώμου, του πήχη, του καρπού και των δαχτύλων, αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα μια αδέξια λαβή. Είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσουμε να τροποποιήσουμε ή να φτιάξουμε μια ‘’ανώριμη’’ λαβή μολυβιού δεδομένου ότι πολλοί μαθητές έχουν αναπτύξει “κακές συνήθειες’’ ακόμα και πριν από την είσοδο τους στο νηπιαγωγείο. Μια “λάθος” λαβή του μολυβιού επηρεάζει την ικανότητα “νοικοκυρεμένου” γραψίματος και φυσικά την ταχύτητα γραφής.

Δραστηριότητες προώθησης γραφοκινητικού συντονισμού

• Παιχνίδια με πλαστελίνη, με άμμο, με πηλό, με αλεύρι, με αφρό
• Χρωμάτισμα με δαχτυλομπογιές, κιμωλίες διαφόρων μεγεθών και πινέλα σε κάθετο επίπεδο π.χ. σε πίνακα ή σε τοίχους
• Μεταφορά μπάλας μικρού μεγέθους πάνω σε κουτάλι χωρίς να πέφτει
• Παιχνίδια με μπάλες διάφορων μεγεθών με τα χέρια ή με ρακέτες ή ρόπαλο!
• Κόψιμο με ψαλίδι διάφορων υλικών (καλαμάκια, χοντρού χαρτιού από συσκευασίες του σπιτιού, παλιών υφασμάτων)
• Παιχνίδια στόχων (με μπάλες, βελάκια, μπόουλινγκ)
• Παιχνίδια διπλώματος χαρτιού (οριγκάμι)
• Κατασκευές παζλ

πηγή:

http://www.ikidcenters.com

ΡΟΥΝΤΟΛΦ ΤΟ ΕΛΑΦΑΚΙ

Και ένα Χριστουγεννιάτικο τραγούδι για τους μικρούς μας φίλους! Χαρούμενα Χριστούγεννα σε ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ!!!

Μαρινέλη Ανδρονίκη

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!!!

Γραφοκινητικές Ασκήσεις

Παρακάτω σας παρουσιάζω μερικές ιδέες για γραφοκινητικές ασκησούλες που μπορείτε να κάνετε μόνοι σας. Είναι εύκολες και πιο πιο ευχάριστες για τα παιδιά,  ιδίως γιατί χρησιμοποιούνται χρώματα.

 Φτιάξτε ένα παραθυράκι για να σχηματίσει το παιδί το Η

Κάντε κύκλο και βοηθήστε το παιδί να κάνει το Ζ του Ζορό!

Σχηματίστε το γράμμα Χ ζωγραφίζοντας ένα δωράκι. 

Βρες το ίδιο με το πρώτο! Η άσκηση αυτή βοηθάει στην αναγνώριση γραμμάτων και στην οπτική αντίληψη.

Κάντε γραμμούλες ή τελίτσες για να σχηματίσει το παιδί τα γράμματα. Για να γίνει πιο ενδιαφέρον χρησιμοποιήστε χρώματα. Μη παραλείψετε να δείξετε τη σωστή φορά (από αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω  κάτω).

Μαρινέλη Ανδρονίκη
Εργοθεραπεύτρια

10 ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΤΥΣΙΜΟ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΥ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΑ ΠΑΙΔΙΟΥ

Το ντύσιμο μπορεί να είναι μια μάχη για τα παιδιά που είναι πολύ ευαίσθητα. Εδώ παρουσιάζονται 10 ιδέες για να μειωθεί το άγχος κατά τη διάρκεια του ντυσίματος.

1. «Βαριά εργασία»

Το σύρσιμο μέσα στα τούνελ να αποτελεί βαριά εργασία. Η προθέρμανση των μυών με την άσκηση είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να μειώσει την ευαισθησία. Οι εργοθεραπευτές ορίζουν ως «βαριά εργασία» κάθε δραστηριότητα που βάζει βαθιά πίεση στις αρθρώσεις του άνω μέρους του σώματος, όπως το πάτημα ενός καλαθιού για τα άπλυτα ή το σύρσιμο μέσα από ένα τούνελ.

2. Απαλή Ένδυση

Το είδη ένδυσης που μπορείτε να ψάξετε: υφάσματα απαλά, υφάσματα που αναπνέουν, χωρίς ετικέτες, με ελαστικές ταινίες, χωρίς μεταλλικά μέρη, χωρίς βαριά κεντήματα ή διακοσμητικά. Η ιστοσελίδα Softclothing.net προσφέρει χιλιάδες μαλακά είδη ένδυσης για τα ευαίσθητα παιδιά.

Επίσης, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ρούχα που έχουν ήδη φορεθεί, ή μπορείτε να ψωνίσετε σε καταστήματα μεταχειρισμένων ειδών ένδυσης για μαλακότερα υφάσματα.

3. Βρείτε εναλλακτικές λύσεις

Πιστέψτε το παιδί σας, όταν σας λέει ότι τα είδη ένδυσης είναι ερεθιστικά. Χρησιμοποιήστε την ευκαιρία να βρείτε μια λύση για το πρόβλημα από κοινού. Φορώντας ένα φανελάκι χωρίς ετικέτες θα βελτιωθεί η άνεση σε όλο το σώμα. Αντικαθιστώντας ένα βαμβακερό ζέρσεϊ κολάν με καλσόν κάνει πολύ πιο ευχάριστη τη φορεσιά μιας φούστας.

4. Αφήστε το παιδί σας να επιλέξει

Αφήστε το παιδί σας να επιλέξει τα ρούχα του όσο το δυνατόν συχνότερα.

5. Βρείτε τα σωστά εσώρουχα

Βεβαιωθείτε ότι οι κάλτσες και τα εσώρουχα του παιδιού είναι όσο πιο άνετα γίνεται. Μια ολόκληρη ημέρα μπορεί να καταστραφεί από άβολες κάλτσες που πιέζουν τα πόδια μέσα σε παπούτσια ή εσώρουχα που προστρίβονται στα ισχία. Η ιστοσελίδα Smart Knit Kids δημιουργεί κάλτσες χωρίς ραφές και εσώρουχα που έχουν σχεδιαστεί για την ελαχιστοποίηση ερεθισμού των ευαίσθητων παιδιών.

6. Μην ντύνετε πάντα το παιδί σύμφωνα με τον καιρό

Επιτρέψτε στο παιδί να επιλέξει τα ρούχα του, ενημερώνοντάς το για την εξωτερική θερμοκρασία, χωρίς να προσθέτετε επιπλέον αξεσουάρ, τα οποία ίσως το ερεθίζουν.

7. Ενισχύστε τα κοινωνικά πρότυπα

Σιγουρευτείτε ότι το παιδί σας κατανοεί τη διαφορά ανάμεσα στο κοινωνικά κατάλληλο κι ακατάλληλο ντύσιμο. Επισημάνετε τον τρόπο ντυσίματος των άλλων ανθρώπων, όταν πηγαίνετε βόλτα ή στο σχολείο. Να είστε προσεχτικοί, ώστε να μη μεταφέρετε σχόλια για το στυλ ντυσίματος.

8. Open-toe or closed-toe?

Μερικές φορές ο μόνος τρόπος για να μπορεί ένα παιδί να φορά παπούτσια οποιουδήποτε είδους είναι να του επιτρέψετε να φορά σανδάλια ή σαγιονάρες. Αλλά υπάρχει ένα μειονέκτημα. Υπάρχουν παιδιά που αρνούνται να εγκαταλείψουν τα σανδάλια τους στο τέλος του καλοκαιριού.

Φορώντας σανδάλια μπορεί να αποτρέψει το παιδί από ορισμένες δραστηριότητες – οι παιδότοποι απαιτούν κάλτσες και οι υπαίθριες παιδικές χαρές έχουν συνήθως ροκανίδια, τα οποία μπορούν να διασπώνται μέσα στο σανδάλι. Είναι επίσης ανασφαλές να τρέχουν ή να αναρριχώνται με σανδάλια.

Αυτές οι φυσικές δραστηριότητες είναι απολύτως αναγκαίες για εξαιρετικά ευαίσθητα παιδιά. Ως εκ τούτου, ζητήστε από τα παιδιά σας να φορούν παπούτσια με κάλτσες, εκτός αν πρόκειται για την παραλία, ως προέκταση των μαθημάτων για τις κοινωνικά πρότυπα.

9. Επιλέξτε τη φορεσιά ύπνου προσεχτικά

Επιλέξτε πιτζάμες και κουβέρτες για να απολαύσετε μια ξεκούραστη νύχτα. Επιλέξτε βαμβακερές πιτζάμες με μια κουβέρτα fleece. Αν επιλέξτε θερμότερες πιτζάμες, τα παιδιά ίσως ξυπνήσουν από τον ιδρώτα. Το βαμβακερό ύφασμα αναπνέει και εμποδίζει την υπεριδρωσία στο δέρμα του, και η κουβέρτα σφραγίζει τη ζεστασιά του, έτσι ώστε να κοιμάται όλη τη νύχτα.

10. Βιταμίνες

Συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας για την επιλογή των συμπληρώματων βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων που θα λειτουργήσει καλύτερα για το παιδί σας και για τη μείωση της ευαισθησίας. Υπάρχουν σημαντικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι βιταμίνες και οι ελλείψεις σε ανόργανες ουσίες μπορεί να συμβάλλουν στη μείωση των ευαισθησιών. Τα ιδιαιτέρως ευαίσθητα παιδιά ακολουθούν συχνά αυτοπεριοριζόμενες δίαιτες, πράγμα που σημαίνει ότι χρειάζονται ιδιαίτερη διατροφή.

Μαρία Γκουγκούμη – Ειδική Παιδαγωγός

Αργυρώ Καραμπά – Θεραπεύτρια Λόγου &Ομιλίας

grafwnimata.gr

Από: Logou Anthisis

Χριστουγεννιάτικοι Λαβύρινθοι

Εδώ εκτυπώστε τους χριστουγεννιάτικους λαβυρίνθους

εκτυπώστε

Μαρινέλη Ανδρονίκη 

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ-ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ (Μέρος Α)

Γράφτηκε από τον Fotios Papanastasiou

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Η θεραπεία των ψυχικά διαταραγμένων παιδιών είναι ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει ιδιαίτερα την επιστημονική κοινότητα από τον 20ο αιώνα κι έπειτα. Με το θέμα έχουν ασχοληθεί παιδοψυχολόγοι, παιδοψυχίατροι, αναλυτές παιδικής συμπεριφοράς, εργοθεραπευτές και άλλοι ειδικοί. 

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Το παιχνίδι είναι η βασική απασχόληση κάθε παιδιού. Βοηθά κι ενισχύει την ανάπτυξη σε όλα τα επίπεδα και διαμορφώνει τη σχέση του παιδιού με τους συγγενείς και τον περίγυρό του. Το διευκολύνει να αντιληφθεί – πολλές φορές ασυνείδητα – τα προβλήματα και τους φόβους του, καθώς και να εκφράσει τα συναισθήματά του, να δοκιμάσει τις δυνατότητες και τα όριά του, να αναπτύξει ικανότητες, να εμπιστευθεί και να εκτιμήσει τον εαυτό του και τις δυνάμεις του. Όλες αυτές οι ιδιότητες του παιχνιδιού το καθιστούν πολύ σημαντικό μέσο θεραπείας, έναν ουδέτερο σύνδεσμο ανάμεσα στο παιδί και τον ειδικό που διευκολύνει σημαντικά τη διαδικασία.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Η χρήση του θεραπευτικού παιχνιδιού ώστε να βοηθηθούν παιδιά με ψυχικές ή άλλες διαταραχές είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα. Σίγουρα αποτελεί μια από τις πολλές τακτικές που ακολουθούνται, αλλά πρέπει να είναι συμπληρωματική και να συνδυάζεται με άλλες μεθόδους θεραπείας. Όλα τα παιδιά εμφανίζουν κάποια στιγμή στη ζωή τους συμπτώματα άγχους. Κάτω από κανονικές συνθήκες αυτό αντιμετωπίζεται με τη βοήθεια των γονέων και του κοινωνικού περιβάλλοντος, ενώ το παιχνίδι αποτελεί μια συνηθισμένη διαδικασία που επιτρέπει την αποσυμφόρηση του άγχους και λειτουργεί όπως θα λειτουργούσε σε κάποιον ενήλικο μια συζήτηση με οικεία πρόσωπα. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου παιδιά παρουσιάζουν τα συμπτώματα σε τέτοιο βαθμό ώστε να κρίνεται απαραίτητη η βοήθεια από ειδικούς, ή που συγκεκριμένες συνθήκες απαιτούν την παρέμβαση. Το θεραπευτικό παιχνίδι με τη συμμετοχή του θεραπευτή μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμο σε περιπτώσεις παιδιών που πρόκειται να εισαχθούν στο νοσοκομείο για κάποια χειρουργική επέμβαση ή επίπονη θεραπεία βοηθώντας τα να εκφράσουν τους φόβους τους, σε παιδιά με σωματικές αναπηρίες προσφέροντας εναλλακτικές δραστηριότητες, σε παιδιά με χρόνιες ασθένειες (ακόμα και ανίατες) δίνοντας την δυνατότητα να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους. Ανάλογη είναι η χρησιμότητα του θεραπευτικού παιχνιδιού σε παιδιά που αντιμετωπίζουν δύσκολες οικογενειακές καταστάσεις. Η αποσυμφόρηση των αρνητικών συναισθημάτων μετά από ένα διαζύγιο και η προετοιμασία μιας υιοθεσίας καθώς και η υποστήριξη μετά από αυτή ώστε να επιτευχθεί ομαλή μετάβαση στη νέα οικογένεια είναι ενδεικτικά παραδείγματα θετικής παρέμβασης. Αυτό το μέσο θεραπείας μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης σε παιδιά που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση όπως και σε παιδιά οικογενειών που θρηνούν κάποιο πρόσφατα χαμένο μέλος. Τα αίτια των παιδικών ψυχικών διαταραχών ποικίλουν. Έτσι, στις διεπιστημονικές ομάδες που αναλαμβάνουν την παρακολούθηση και θεραπεία τέτοιων διαταραχών συμμετέχουν επιστήμονες από πολλές ειδικότητες όπως παιδοψυχίατροι, παιδοψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, νοσοκόμοι, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, εκπαιδευτικοί κ.α. Και φυσικά καθώς τα αίτια διαφέρουν, διαφέρουν και οι μέθοδοι υποστήριξης των παιδιών και των οικογενειών τους. Το παιδί μπορεί να χρειαστεί ατομική ή ομαδική θεραπεία, νέο περιβάλλον, βοήθεια στην εκπαίδευση, ακόμα και φαρμακευτική αγωγή. Οι γονείς συχνά έχουν ανάγκη υποστήριξης σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο, ενώ κάποιες φορές χρειάζεται να μπει στη διαδικασία της θεραπείας όλη η οικογένεια. Σε αυτή την περίπτωση ο εργοθεραπευτής είναι «η φωνή του παιδιού» και μπορεί μέσα από το παιχνίδι να παρατηρήσει την ψυχική κατάστασή του και να το οδηγήσει στη λύση των προβλημάτων του. Χρησιμοποιεί δηλαδή τη σημαντικότερη δραστηριότητα της παιδικής ηλικίας ως θεραπευτικό μέσο, κάτι που συνάδει πλήρως με τη φιλοσοφία της εργοθεραπείας.

ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Στην παιδοψυχοθεραπεία υπάρχουν εκατοντάδες τρόποι παρέμβασης πολλοί από τους οποίους περιλαμβάνουν το θεραπευτικό παιχνίδι. Η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία (pcychoanalytic psychotherapy) εστιάζει στο ασυνείδητο του παιδιού. Σκοπός της είναι να επιλύσει συγκρούσεις του παρελθόντος και να φέρει στο φως υποσυνείδητες ανάγκες ώστε το παιδί να εξελιχθεί και να φτάσει στο συναισθηματικό επίπεδο που ταιριάζει στην ηλικία του. Σε αυτή τη μέθοδο το «ελεύθερο παιχνίδι» είναι ό,τι η ελεύθερη προφορική έκφραση στην ψυχανάλυση ενός ενήλικου. Το παιδί μέσα από το παιχνίδι συμβολίζει τον εσωτερικό του κόσμο και ο θεραπευτής μπορεί με την παρέμβασή του να το οδηγήσει στην επιθυμητή πρόοδο. Κάποιες φορές εφαρμόζεται ακόμα και εναλλαγή ρόλων ανάμεσα στο παιδί και τον ενήλικο θεραπευτή βοηθώντας το να πάρει τον έλεγχο του «κόσμου του παιχνιδιού» και να αποβάλει τους φόβους του. Η επανάληψη ενός συγκεκριμένου παιχνιδιού επίσης συντελεί στην ενσωμάτωση συναισθημάτων και ανησυχιών στη γενική εμπειρία του παιδιού. Η θεραπεία σχέσης (relationship therapy) δίνει έμφαση στη θεραπευτική σχέση παιδιού και θεραπευτή όπως αυτή διαμορφώνεται στο «εδώ» και στο «τώρα». Είναι μια μέθοδος κατάλληλη για όλες τις ηλικίες αλλά στην περίπτωση μικρών παιδιών το παιχνίδι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για επικοινωνιακούς σκοπούς. Η μη κατευθυνόμενη θεραπεία [nondirective (client-centred)] therapy βασίζεται στη θεωρία πως για να ωριμάσει ένα παιδί πρέπει πρώτον να του δοθεί ένα «ιδανικό» περιβάλλον παιχνιδιού για να εξωτερικεύσει τα συναισθήματα του, να τα αποδεχθεί και τελικά να τα ελέγξει και δεύτερον να έχει δίπλα του έναν ενήλικο που δέχεται και αντιλαμβάνεται πλήρως τα συναισθήματα αυτά. Ο θεραπευτής επιτρέπει στο παιδί να είναι ο εαυτός του κι εκείνο καθώς καταλαβαίνει και αποδέχεται τον εαυτό του, καταλαβαίνει και αποδέχεται και τους άλλους. Η διαφορά ανάμεσα στη μη κατευθυνόμενη θεραπεία και τη θεραπεία σχέσης έγκειται στο ότι η πρώτη χρησιμοποιεί μια ήρεμη προσέγγιση και την αντανάκλαση συναισθημάτων σαν τρόπο επικοινωνίας, ενώ η δεύτερη χρησιμοποιεί τα συναισθήματα στο «εδώ» και το «τώρα» για να βοηθήσει το παιδί να ωριμάσει. Στην αναπτυξιακή θεραπεία παιχνιδιού (developmental play therapy) το παιχνίδι γίνεται με μη κατευθυνόμενο τρόπο αλλά σε πλαίσιο θεραπείας σχέσης. Πρόκειται για συνδυασμό των δύο παραπάνω μεθόδων με σκοπό το παιδί να φτάσει το συναισθηματικό επίπεδο που αρμόζει στην ηλικία του αλλά περνώντας κάθε στάδιο ανάπτυξης πριν περάσει στο επόμενο, έχοντας πάντα την ελευθερία επιλογής του παιχνιδιού και της χρήσης του. Στην κατευθυνόμενη θεραπεία παιχνιδιού (directed play therapy) ο θεραπευτής χρησιμοποιεί το παιχνίδι σαν μέσο και καθοδηγεί τη χρήση του ώστε να επιτύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Υπάρχουν πολλές τεχνικές αυτής της μεθόδου που εφαρμόζονται ανάλογα με τη διαταραχή. Η θεραπεία ομαδικού παιχνιδιού (group play therapy) είναι μια μέθοδος που δε μπορεί να υποκαταστήσει την ατομική θεραπεία. Η ομάδα αντικατοπτρίζει την οικογένεια ή το σχολείο και μέσα από την αποδοχή των υπολοίπων το παιδί δοκιμάζει νέους τρόπους συμπεριφοράς και «δεσίματος» που το κάνουν να νιώθει αποδεκτό και ανεξάρτητο. Παρ’ όλ’ αυτά υπάρχουν κατηγορίες παιδιών που δε μπορούν να επωφεληθούν από αυτή τη μέθοδο. Στην οικογενειακή θεραπεία (family therapy) είναι πολύ σημαντικό να παρίσταται και το παιδί. Για να γίνει αυτό σωστά είναι απαραίτητη η παρουσία του ειδικού ο οποίος θα φροντίσει να παρέχει στο παιδί τα κατάλληλα παιχνίδια που θα του επιτρέψουν να επικοινωνήσει με την οικογένεια, να ορίσει ένα επίπεδο επικοινωνίας που θα το βοηθήσει να αντιλαμβάνεται πλήρως τους μεγαλύτερους αλλά και να του εξασφαλίσει την προσοχή τους κατά τη διάρκεια της θεραπείας.

ΜΕΡΟΣ Β

Η χρήση του θεραπευτικού παιχνιδιού ώστε να βοηθηθούν παιδιά με ψυχικές ή άλλες διαταραχές είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα. Σίγουρα αποτελεί μια από τις πολλές τακτικές που ακολουθούνται, αλλά πρέπει να είναι συμπληρωματική και να συνδυάζεται με άλλες μεθόδους θεραπείας.

ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

Πριν το παιδί ξεκινήσει τη θεραπεία με τον εργοθεραπευτή είναι απαραίτητο να έχει αποσαφηνιστεί πλήρως ο ρόλος όσων την απαρτίζουν, δηλαδή του ίδιου του παιδιού, τον γονέων του, του θεραπευτή και του περιβάλλοντος στο οποίο θα πραγματοποιηθεί η θεραπεία. Ο ρόλος των γονέων (ή των κηδεμόνων) είναι πολύ σημαντικός. Είναι απαραίτητο να έχουν αντιληφθεί πλήρως την ανάγκη του παιδιού για θεραπεία μέσω ενός ουδέτερου προσώπου και να ενημερωθούν για τη μέθοδο που θα ακολουθηθεί. Ζωτικής σημασίας είναι η δέσμευσή τους πως θα τηρούν το πρόγραμμα των επισκέψεων όσος χρόνος κι αν χρειαστεί, φροντίζοντας παράλληλα να διευκολύνουν τη διαδικασία παρέχοντας στο παιδί κατάλληλο ρουχισμό για τις δραστηριότητες στις οποίες θα συμμετέχει. Ο θεραπευτής από την πλευρά του χρησιμοποιεί τις γνώσεις, την εκπαίδευση, τις επιρροές, τις εμπειρίες και τις ικανότητές του προκειμένου να διαμορφώσει ένα πλάνο θεραπείας. Σε πρώτη φάση γίνεται εκτίμηση-διάγνωση. Χτίζεται σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ παιδιού και θεραπευτή, το παιδί αρχίζει να εκφράζει τα συναισθήματά του και ο ειδικός συλλέγει τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με την ψυχική υγεία, το βαθμό ωριμότητας, τη συμπεριφορά του παιδιού και τη συναισθηματική του κατάσταση καθώς εκείνο παίζει ελεύθερα. Στη συνέχεια είναι έτοιμος να ξεκινήσει τις θεραπευτικές συνεδρίες χρησιμοποιώντας κάποια από τις μεθόδους που προαναφέρθηκαν και περιλαμβάνουν θεραπευτικό παιχνίδι. Δύο παράγοντες που βοηθούν ιδιαίτερα στο έργο του θεραπευτή είναι η εποπτεία-επίβλεψη από έναν έμπειρο συνάδελφο καθώς και η καταγραφή αναλυτικών σημειώσεων στη διάρκεια ή στο τέλος κάθε συνεδρίας, πράγμα απαραίτητο για την εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων. Για το παιδί η πρώτη γνωριμία με το θεραπευτή είναι πολύ σημαντική. Εκείνη τη στιγμή μαθαίνει πως ο θεραπευτής γνωρίζει για τα προβλήματα του και είναι εκεί για να το βοηθήσει. Η πρώτη συνεδρία είναι συχνά αναγνωριστική και γίνεται παρουσία του γονέα αν το παιδί αρνείται να τον αποχωριστεί. Ο θεραπευτής δεν προχωρά τη διαδικασία αλλά το αφήνει να εξοικειωθεί με το χώρο και τα υλικά που του παρέχονται. Αν το παιδί είναι σε θέση να αποχωριστεί το γονέα από την πρώτη συνεδρία ο θεραπευτής του εξηγεί πως παίζοντας σε αυτό τον χώρο θα βοηθηθεί και του δίνει την άδεια να χρησιμοποιήσει όποια παιχνίδια θέλει. Εκείνο θα επικοινωνήσει όταν νιώθει έτοιμο ενώ ο χρόνος εξοικείωσης με το χώρο ποικίλει. Συχνές είναι και οι περιπτώσεις όπου το παιδί παρουσιάζει ανησυχία στις πρώτες επαφές με τον θεραπευτή. Αυτή συνήθως προέρχεται από το φόβο πως δε θα επιστρέψει στους γονείς του ξανά και αν τα συμπτώματα είναι ιδιαίτερα έντονα καλό θα είναι να διακόψουν τη συγκεκριμένη συνάντηση. Εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας για τη θεραπευτική διαδικασία είναι η θέσπιση ορίων. Ο θεραπευτής επιβάλλεται να έχει τον έλεγχο της κατάστασης και η συμπεριφορά του πρέπει να είναι σταθερή και συνεπής ώστε το παιδί να μη μπερδεύεται και να ξέρει τι επιτρέπεται και τι όχι στο χώρο. Τα όρια είναι ένδειξη του ενδιαφέροντος του θεραπευτή προς το παιδί, το προφυλάσσουν από τραυματικές εμπειρίες και ταυτόχρονα το βοηθούν να αντιληφθεί τη σημαντικότητα της «δουλειάς» που γίνεται στο συγκεκριμένο χώρο και την εχεμύθεια που του εγγυάται ο ειδικός που επισκέπτεται. Πολλές φορές το παιδί δοκιμάζει το θεραπευτή ξεπερνώντας τα όρια που του έχουν τεθεί κάτι που πρέπει να αντιμετωπίζεται προσεκτικά και με λογικές εξηγήσεις. Όταν τα προβλήματα ξεπεραστούν με επιτυχία οι συνεδρίες σταματούν. Το παιδί πρέπει να προειδοποιείται εγκαίρως γι’ αυτή την εξέλιξη και η διακοπή των συναντήσεων να προετοιμάζεται σωστά από το θεραπευτή καθώς δεν υπάρχει πια ανάγκη υποστήριξης.

ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

Ο χώρος στον οποίο πραγματοποιούνται οι συνεδρίες έχει σαν σκοπό να επιτρέψει στο παιδί να επικοινωνήσει ελεύθερα. Γι’ αυτό πρέπει να είναι παιδοκεντρικός, δηλαδή κατάλληλα διαμορφωμένος για παιδιά. Η χρήση του πρέπει να είναι αποκλειστικά το θεραπευτικό παιχνίδι και να μη θυμίζει τάξη, ιατρείο ή κάτι άλλο. Τα έπιπλα πρέπει να είναι παιδικά, χωρίς στοιχεία επαγγελματικού εξοπλισμού όπως γραφεία, τηλέφωνα και σημειώσεις. Καλό θα είναι να υπάρχει περιοχή με μοκέτα ώστε παιδί και θεραπευτής να μπορούν να καθίσουν στο πάτωμα, όπως και περιοχή καλυμμένη με ειδικό υλικό που επιτρέπει δραστηριότητες που προκαλούν ακαταστασία. Μια πολυθρόνα βοηθά στη δημιουργία της κατάλληλης ατμόσφαιρας για διάβασμα, ενώ πολύ σημαντικό είναι το δωμάτιο να αποπνέει αίσθημα ιδιωτικού χώρου που αποτρέπει όποια εξωτερική παρέμβαση. Σε περίπτωση που ο θεραπευτής θέλει να βιντεοσκοπήσει ή να ηχογραφήσει τη συνεδρία επιβάλλεται να ενημερώσει πρώτα το παιδί. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην τοποθέτηση παιχνιδιών και άλλων υλικών στο χώρο αφού κάποια από αυτά πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμα στα παιδιά ενώ άλλα χρειάζεται να παραμένουν κλειδωμένα ώστε ο θεραπευτής να διατηρεί τον έλεγχο. Η επίδειξη των έργων που κατασκευάστηκαν από το παιδί κατά τη διάρκεια της θεραπείας είναι και πάλι απόφαση του ίδιου του παιδιού μιας και μέσα από αυτά εκφράζονται τα συναισθήματά του. Επίσης, στο δωμάτιο επιβάλλεται να τηρούνται όλοι οι κανόνες ασφαλείας που θα προφυλάξουν τον ανήλικο από επικίνδυνα υλικά, εργαλεία και κινδύνους προερχόμενους από το νερό και τον ηλεκτρισμό. Στο παιχνίδι με άμμο και νερό η περιοχή πρέπει να είναι προσεκτικά διαμορφωμένη ώστε να μην παρεμποδίζονται οι δραστηριότητες. Η ποικιλία στην άμμο και η άνετη πρόσβαση στο νερό διευκολύνουν το παιχνίδι και τα επιθυμητά αποτελέσματά του. Τα παιχνίδια και τα υλικά που χρησιμοποιούνται στο θεραπευτικό παιχνίδι έχουν ως σκοπό την επικοινωνία και την εξωτερίκευση των συναισθημάτων του παιδιού αλλά η επιλογή τους εξαρτάται από τη μέθοδο θεραπείας που θα ακολουθηθεί και τις ανάγκες του παιδιού. Σύμφωνα με το μοντέλο της αναπτυξιακής θεραπείας παιχνιδιού (developmental play therapy) -η οποία καλύπτει τις ανάγκες των περισσότερων παιδιών- τα παιχνίδια επιλέγονται σε τέσσερις φάσεις. Στην πρώτη φάση (sensory/tactile/oral/narcissistic) ανήκουν η παρασκευή απλών φαγητών και γλυκών, τα πάρτυ με τσάι και κούκλες, τα παιχνίδια που παράγουν φυσαλίδες από σαπουνάδα, μουσικά όργανα/παιχνίδια και τραγούδι, παιχνίδια με την άμμο κα. Η δεύτερη φάση (motor/anal/pre-oedipal) περιλαμβάνει παιχνίδια σε εξωτερικό χώρο, γυμναστική σε κλειστούς χώρους, εργαλεία για εύκολες ξυλοκατασκευές, παιχνίδι με το νερό, τον πηλό, τα χρώματα, τις πλαστελίνες κα. Στην τρίτη φάση (representational/phallic/oedipal) συναντάμε παραμύθια, κουκλόσπιτα, φάρμες, μοντέλα άγριων και φανταστικών ζώων, μινιατούρες μεταφορικών μέσων και κούκλες που απεικονίζουν διάφορες φιγούρες, ρούχα για κούκλες, κουκλοθέατρο και εξοπλισμό ζωγραφικής. Στην τέταρτη φάση (constructive/latency/post-oedipal) χρησιμοποιούνται υλικά για κατασκευές και χαρτοκοπτική, επιτραπέζια παιχνίδια κα. Για να εξοπλιστεί πλήρως ένα καινούριο δωμάτιο παιχνιδιού πρέπει να επιλέξει κανείς παιχνίδια και από τις τέσσερις φάσεις.

Από όλα τα παραπάνω αντιλαμβάνεται κανείς τη χρησιμότητα του θεραπευτικού παιχνιδιού μέσα σε μία διεπιστημονική ομάδα με αντικείμενο τις παιδικές ψυχικές διαταραχές. Το θεραπευτικό παιχνίδι είναι μορφή θεραπείας και εργαλείο στα χέρια του θεραπευτή κι εκείνος με τη σειρά του είναι «η φωνή του παιδιού» μέσα στη θεραπευτική διαδικασία.

Κωνσταντίνος Γκώτσης

Διδάκτωρ Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Reading

(Ph.D. University of Reading, UK)

www.eidikospaidagogos.gr

Κάρτα τρισδιάστατη για ευχές

Με μια εύκολη κατασκευή, φτιάξτε τρισδιάστατες ευχετήριες κάρτες για να στείλετε τις χριστουγεννιάτικες ευχές στους αγαπημένους σας!


Υλικά

• Χαρτί λευκό Α4

• Χρωματιστό χαρτόνι

• Πατρόν - εκτυπώστε το εδώ

• Μαρκαδόροι

• Χρυσόσκονη

• Κόλλα

• Ψαλίδι



1. Πάρτε ένα χαρτί Α4 και διπλώστε το στα δύο. από την πλευρά που το τσακίσατε, σχεδιάστε γραμμές, όπως στη φωτογραφία και κόψτε, σαν χαρακιές. Μετά, διπλώστε τα τμήματα αυτά προς τα μέσα. Εκεί θα κολληθούν μετά τα σχεδιάκια σας.



2. Τυπώστε το πατρόν και κόψτε από λευκό χαρτόνι τα τρία σχέδια μας: το δέντρο, τον χιονάνθρωπο και το δώρο. Χρησιμοποιήστε χρυσόσκονη και ζωγραφίστε τα με μαρκαδόρους. Αν θέλετε, όμως, μπορείτε να φτιάξετε δικά σας σχέδια.



3. Κολλήστε το διπλωμένο χαρτί Α4 σε ένα λίγο μεγαλύτερο χαρτόνι με το χρώμα που θέλετε, π.χ. μπλε, όπως εδώ. Στη συνέχεια, βάλτε κόλλα και κολλήστε στα τμήματα που έχετε ετοιμάσει τα σχέδια σας.



4. Γράψτε τις ευχές σας και διακοσμήστε περισσότερο την κάρτα, όπως σας αρέσει, τόσο στην εσωτερική, όσο και στην εξωτερική πλευρά.



5. Η κάρτα σας είναι έτοιμη και ο παραλήπτης της, όταν την ανοίξει, θα δει τις ευχές σας και τις τρισδιάστατες φιγούρες που ετοιμάσατε!

http://www.mamakid.gr