ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

(Αφορά ηλικίες από 2-5 ετών)

Αδρή κινητικότητα

2-3 ετών

·         ανεβοκατεβαίνει σκάλες με βοήθεια

·         πηδάει με τα 2 πόδια

·         περπατάει προς τα πίσω

·         κατεβαίνει σκάλες με βοήθεια

·         τρέχει

3 ετών

·         κλωτσάει τη μπάλα

·         κάνει τούμπα με βοήθεια

·         ανεβοκατεβαίνει σκάλες εναλλάσοντας τα πόδια του

Μέχρι την ηλικία των 5 ετών έχει κατακτήσει τον αισθητικοκινητικό συντονισμό και την ισορροπία. Το παιδί μπορεί να κάνει ποδήλατο, κουτσό, να κολυμπήσει, να κάνει μόνο του κούνια, να χτυπά ένα μπαλάκι με τη ρακέτα. Επίσης έχει τη δυνατότητα να κάνει μονόζυγο για 10 δευτερόλεπτα.

Λεπτή κινητικότητα

2-3 ετών

·         πετάει μεγάλες μπάλες

·         χτίζει πύργο με 5 τούβλα

·         γυρίζει μια μια τις σελίδες κάποιου βιβλίου

·         ξετυλίγει καραμέλες

3 ετών

·         φτιάχνει μπάλες με πλαστελίνη

·         ανοίγει βιδωτά παιχνίδια

·         κρατάει μολύβι με τριποδική λαβή

·         κόβει χαρτί με το ψαλίδι.

3-4 ετών

·         κάνει απλά πάζλ

·         χτίζει πύργο με 9 ή περισσότερα τουβλάκια

·         περνάει μικρές χάντρες από κλωστή

4-5 ετών

·         κόβει χαρτί ακολουθώντας ευθείες και στρογγυλές γραμμές

·         διπλώνει χαρτί στη μέση

·         βάζει το κλειδί στη κλειδαριά και ανοίγει

5 ετών

·         κόβει με ψαλίδι μικρό κύκλο, τρίγωνο και τετράγωνο

·         περνάει μικρές χάντρες σε κλωστή παρακολουθώντας ένα δείγμα για τα χρώματα και τα σχήματα

Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής (ΔΚΖ)

2-3 χρονών

Σίτιση: τρώει με πηρούνι το ίδιο φαγητό με την υπόλοιπη οικογένεια. Μέσω της μίμησης μαθαίνει κοινωνικούς κανόνες και τρόπους την ώρα του φαγητού.

Ντύσιμο-γδύσιμο: γδύνεται μόνο του. Κάποια παιδιά 3 ετών ντύνονται και μόνα τους αλλα δυσκολέυονται στο διαχωρισμό του μπρός-πίσω, στη χρήση φερμουάρ και των κουμπιών, και στο πώς να φορέσουν το παπολυτσι στο σωστό πόδι. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν έχουν κατακτήσει ακόμη τις χωρικές έννοιες.

Τουαλέτα: μέχρι την ηλικία των 3 ετών το παιδί έχει αποκτήσει τον έλεγχο των σφηγκτήρων του την ημέρα αλλά όχι πάντα τη νύχτα.

Προσωπική φροντίδα: το παιδί πλένει μόνο του τα χέρια του και το πρόσωπο αν ο ενήλικας του ριθμήσει το νερό. Πλένει τα δόντια με επίβλεψη κατά τα 3 έτη.

Οικιακές εργασίες: ξέρει να μαζεύει τα παιχνίδια του αλλά χρειάζεται ενθάρρυνση και βοήθεια.

3-5 χρονών

Στις ΔΚΖ, το παιδί σε αυτή την αναπτυξιακή φάση γίνεται πιο ανεξάρτητο.

Ντύσιμο: στην ηλικία των 5 ετών ντύνεται μόνο του με εξαίρεση τα ρούχα που κουμπώνουν πίσω και τα κορδόνια. Τα μικρά σφιχτά κουμπιά ίσως το δυσκολέψουν. Μπορεί να κρεμάσει το μπουφάν του, να βάλει τα γάντια του και να φορέσει τις μπότες του.

Τουαλέτα: 5 ετών το παιδί είναι ανεξάρτητο στην τουαλέτα, στεγνό πρωί-βράδυ. ‘’Ατυχήματα’’ μπορεί να συμβούν τη νύχτα αν είναι κουρασμένο ή αναστατωμένο.

Προσωπική υγιεινή: πλένει πρόσωπο, χέρια, δόντια ανεξάρτητο και κάνει μπάνιο εφόσον ο γονιός του έχει ρυθμίσει το νερό.

Επιπλέον μπορεί να βοηθήσει σε δουλειές του σπιτιού, π.χ στρώσιμο τραπεζιού,να βγάλει έξω τα σκουπίδια, να ταίσει το σκύλο, να ποτίσει τα λουλούδια. Ησυμμετοχή του αυτή, το κάνει να αισθάνετε μέλος της οικογένειας, ικανό και υπεύθυνο.

Παιχνίδι

2-3 ετών. Εδώ τα παιχνίδια χωρίζονται σε διαφορες κατηγορίες.

Κινητικό παιχνίδι: σε αυτή την ηλικία του αρέσουν παιχνίδια που να μπορεί να τραβάει ή να σπρώχνει, να κάνει αυτοκινητάκι.

Παιχνίδι φαντασίας: παίζει με κούκλες, αυτοκινητάκια, αεροπλάνα χρησιμοποιώντας αρκετά τη φαντασία του.

Δημιουργικό: του αρέσει να πιάνει το μολύβι, να κάνει ζωγραφιές, γραμμές. Του αρέσει η πλαστελίνη και οι δακτυλομπογιές.Επιζητά να του διαβάζουν παραμύθια, να κοιτά βιβλία και να βλέπει παιδικά προγράμματα στη τηλεόραση.

Κοινωνικό παιχνίδι: το παιδί των 2 ετών συμμετέχει στο παράλληλο παιχνίδι, δηλ παίζει στον ίδιο χώρο με συνομηλίκους του χωρίς να μοιράζονται τα παιχνίδια τους, αναγνωρίζει όμως την ύπαρξη των άλλων παιδιών. Ως τα 3 υπάρχει μερικό μοίρασμα και μίμηση. Σε αυτή την ηλικία κατανοεί κάποιους βασικούς κανόνες όπως να μη χτυπά τα άλλα παιδιά.

3-5 ετών. Εδώ το παιχνίδι χωρίζεται στις εξής κατηγορίες:

Ομαδικό: στην ηλικία των 4 το παιδί συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια έχοντας ως σκοπό την εκτέλεση της δραστηριότητας χωρίς να σχετίζεται πολύ με τους συνομηλίκους του. Ολόγος είναι για να δοκιμάσει αν μπορεί να τους εμπιστευτεί.

Συμβολικό παιχνίδι: στην ηλικία αυτή ξεκινάει η ανάπτυξη του συμβολικού παιχνιδιού. Τα παιδιά προσποιούνται ότι έχουν το δικό τους σπίτι, ότι πηγαίνουν στη δουλειά, για ψώνια..Συμβολικά παιχνίδια αποτελούν τα αυτοκινητάκια, τα στρατιωτάκια, τα τρενάκια και το κουκλόσπιτο. Το συμβολικό παιχνίδι βοηθά το παιδί να καταλάβει καλύτερα τον κόσμο στο οποίο ζει, τα γεγονότα που του συμβαίνουν καθώς και να εκφράσει τα συναισθήματά του.

Δημιουργικό: η ανάπτυξη του οπτικοκινητικού συντονισμού( συγχρονισμός ματιού-χεριού) και της λεπτής κινητικότητας του δίνει τη δυνατότητα να ασχοληθεί με πιο δημιουργικές δραστηριότητες όπως η ζωγραφική, το κόψιμο, κατασκευές με κόλλα και χαρτί, τη συναρμολόγηση, κολλιέ από χάντρες. Μπορεί να ακολουθήσει απλές οδηγίες για την κατασκευή κάποιου αντικειμένου αλλά συνήθως λειτουργεί καλύτερα με τη φαντασία και τη μίμηση.

Κινητικό παιχνίδι: Ως προς τα κινητικά παιχνίδια του αρέσει να χοροπηδάει, να τρέχει και να κλωτσάει. Απολαμβάνει τα παιχνίδια με ενήλικες.

Εκπαιδευτικό παιχνίδι:

 Στην ηλικία των 4 ετών το παιδί μπορεί:

·         να συναρμολογήσει παζλ 6 κομματιών

·         να ονοματίσει 3 χρώματα και 3 σχήματα

Στα 5 έτη:

·         μπορεί να πει τους αριθμούς από 1-20

·         να ζωγραφίσει άνθρωπο με κεφάλι, δυο χέρια και δύο πόδια

·         να παίξει επιτραπέζια παιχνίδια μνήμης, lotto..

Του αρέσει να τραγουδάει, του αρέσουν τα παραμύθια και τα βιβλία. Γράφει το όνομά του, και γνωρίζει ορισμένα γράμματα της αλφαβήτου. Προτιμά να κάθεται στην τηλεόραση βλέποντας παιδικά προγράμματα ή εκπομπές με ζώα, φυτά, χώρες, ώστε να μαθαίνει πληροφορίες για τον κόσμο γύρω του. Πολλά βέβαια παιδιά ασχολούνται και με απλά παιχνίδια στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, αφού πλέον η τεχνολογία είναι στη καθημερινότητά μας.

Μαρινέλη Ανδρονίκη

Εργοθεραπεύτρια

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΜΕ ΖΥΜΑΡΙ

Το ζυμάρι αυτό φτιάχνεται με σαμπουάν!

Θα χρειαστείτε:
Μισή κούπα σαμπουάν κάθε τύπου
Μια-δύο κούπες αλεύρι

Δώστε στο παιδί σας να βάλει πρώτα το σαμπουάν σε ένα μπώλ. Μετά προσθέστε το αλεύρι σιγά σιγά μέχρι να μήν κολλάει το ζυμάρι.
Εάν θέλετε να χρωματίσετε το ζυμάρι και έχετε τέμπερες υγρές ή χρώμα ζαχαροπλαστικής - βάλτε μόνο λίγες σταγόνες - ανακατέψτε τα με το σαμπουάν, πρίν βάλετε το αλεύρι.
Δώστε στα παιδιά σας πλάστη, πλαστικά μαχαιράκια και αφήστε τα να δημιουργήσουν.
Όταν στεγνώσουν τα σχήματα που θα φτιάξουν τα παιδιά σας (μετά απο δύο μέρες στον ήλιο ή επάνω στο καλοριφέρ), αυτά θα μοσχομυρίζουν για εβδομάδες.

Το μυστικό των πρώτων λέξεων

Από: Ρίτα Παπαδοπούλου

Κάποια παιδιά λένε «μαμά» πριν κλείσουν τους 9 μήνες, ενώ άλλα μέχρι τα 2 χρόνια προτιμούν απλώς να ακούν. Εννέα απαντήσεις ρίχνουν φως σε αντίστοιχες ερωτήσεις για την ομιλία.

1. Πρέπει να μάθω εγώ στο παιδί μου να μιλάει;
Τα πρώτα 3 χρόνια της ζωής ενός παιδιού είναι καθοριστικά για τη λεκτική του εξέλιξη. Σε περίπτωση που αυτά τα χρόνια δεν του απευθύνει κανείς το λόγο, είναι βέβαιο ότι θα αντιμετωπίσει σημαντικά προβλήματα ομιλίας για το υπόλοιπο της ζωής του. Οι γονείς, λοιπόν, «οφείλουμε» όχι μόνο να μιλάμε στο μωρό μας, αλλά και να αιτιολογούμε κάποιες πράξεις μας («Τώρα η μαμά θα σου κάνει μπάνιο», «Νύσταξες; Είναι ώρα να πάμε για ύπνο» κ.ο.κ.). Εξίσου σημαντικά είναι τα νανουρίσματα και τα τραγούδια. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να του μιλάμε και να του εξηγούμε ακατάπαυστα τα πάντα, πιστεύοντας πως έτσι θα μιλήσει νωρίτερα. Άλλωστε, η ανάγκη να εκφραστούμε είναι εξίσου σημαντική με εκείνη τού να σταθούμε όρθιοι και τα παιδιά είναι ικανά να μάθουν ακόμη και στις πιο αντίξοες συνθήκες, όπως π.χ. όταν οι γονείς τους είναι κωφάλαλοι ή όταν μεγαλώνουν σε συνθήκες όπου δεν τους μιλούν ιδιαίτερα.

2. Πότε αρχίζει ένα μωρό να μιλάει;
Πριν από την ομιλία, έρχεται η αντίληψη. Και αυτή ξεκινάει μόλις αναπτυχθεί επαρκώς η ακοή του μωρού, δηλαδή την 25η εβδομάδα κύησης. Ήδη τις τελευταίες εβδομάδες της εγκυμοσύνης, τα μωρά μπορούν να διακρίνουν διάφορους ήχους, ενώ από τη στιγμή που γεννιούνται είναι σε θέση να ξεχωρίσουν τη μητρική τους γλώσσα. Σε έρευνα του Πανεπιστημίου του Βίρτσμπουργκ στη Γερμανία, όπου συνέκριναν το κλάμα νεογέννητων γερμανικής και γαλλικής καταγωγής, φάνηκε ότι ήδη από τις πρώτες κιόλας φωνούλες τα μωρά επικοινωνούν στη μητρική τους γλώσσα: Τα «Γερμανάκια» έκλαιγαν κατεβάζοντας την κλίμακα στον τόνο, ενώ τα «Γαλλάκια» την ανέβαζαν, στοιχείο που χαρακτηρίζει αντίστοιχα την κάθε γλώσσα.

3. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ τού να μάθει ένα μωρό να μιλάει και του να μάθει ένας ενήλικος μια ξένη γλώσσα;
Κάθε ενήλικος, ανεξάρτητα από το πόσο καλός ήταν στο μάθημα της Γλώσσας, έχει αποκομίσει κάποιες θεωρητικές βάσεις: Γνωρίζει, για παράδειγμα, πώς να συντάξει μια πρόταση και ότι τα ρήματα αλλάζουν κατάληξη ανάλογα με το πρόσωπο. Πρόκειται για σημαντικές γνώσεις που θα τον βοηθήσουν επαρκώς στον τρόπο μελέτης, αλλά και στην εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας. Ένα μωρό δεν έχει καμιά βάση δεδομένων και καλείται σαν μικρός ντετέκτιβ να σπάσει τους μυστικούς κώδικες. Γι’ αυτό και η μητέρα φύση φρόντισε να το εξοπλίσει με μια εντυπωσιακή «εργαλειοθήκη», όπως τοεκ γενετής αίσθημα του ρυθμού. Επίσης, αρχίζει το μυαλουδάκι του να ταυτίζει ορισμένες λέξεις που λέει η μαμά με συγκεκριμένες πράξεις ή αντικείμενα («Πάλι η μαμά είπε αυτό το κόκκινο στρογγυλό πράγμα μπάλα»).

4. Η τηλεόραση βοηθάει ένα παιδί να μιλήσει;
Αρκετοί ενήλικοι, παρακολουθώντας ως έφηβοι σειρές όπως «Δυναστεία», «Ντάλας» ή «Τόλμη και Γοητεία», έμαθαν περισσότερα Αγγλικά απ’ ό,τι κατά την ώρα διδασκαλίας στο σχολείο. Για τα μικρά παιδιά ισχύει ακριβώς το αντίθετο: Ένα μωρό αντιλαμβάνεται τις ομιλίες που προέρχονται από την τηλεόραση, αλλά και από το ραδιόφωνο ως ενοχλητικά παράσιτα και δυσκολεύεται μέσα από αυτά να ξεχωρίσει τις φωνές των οικείων του. Τα παιδιά 2 έως και 3 ετών δεν έχουν κανένα απολύτως όφελος παρακολουθώντας παιδικές σειρές και εκπομπές, ακόμη και εκπαιδευτικού περιεχομένου. Διευρύνουν το λεξιλόγιό τους μόνο με άμεση επαφή και επικοινωνία, όπως όταν τους δείχνουμε ένα βιβλίο με αντικείμενα και τα ονομάζουμε ή όταν ο μεγάλος αδερφός παρουσιάζει παίζοντας τους ιππότες του κάστρου του.

5. Ποιες είναι οι συνηθέστερες πρώτες λέξεις; 
Η λέξη «μαμά» είναι για περισσότερα από το 70% των παιδιών η πρώτη που ξεστομίζουν. Ακολουθούν οι λέξεις «μπαμπά», «άτα», «μπάλα», «γιαγιά».

6. Τα παιδιά που μιλάνε νωρίς είναι πιο έξυπνα από αυτά που αργούν να μιλήσουν;
Υπάρχει γενικότερα η αντίληψη ότι τα παιδιά που μιλάνε γρήγορα είναι πιο εύστροφα από αυτά που «τεμπελιάζουν», μιας και μπορούν νωρίτερα να μας πουν τι θέλουν και τι σκέφτονται, και αυτό είναι πράγματι εντυπωσιακό. Οι επιστήμονες πάντως έχουν άλλη άποψη. Πιστεύουν πως η ευφυΐα δεν σχετίζεται με την ανάπτυξη της λεκτικής ικανότητας. Απόδειξη: Παιδιά με νοητική υστέρηση είναι σε θέση να μιλάνε και να επικοινωνούν. Οι αναπτυξιολόγοι σύσσωμοι συμφωνούν πως η πρώιμη λεκτική ικανότητα μπορεί να είναι ένδειξη για υψηλή ευφυΐα, αυτό όμως δεν σημαίνει πως ένα παιδί που θα αποφασίσει να μιλήσει στα 2 του χρόνια, δεν μπορεί να εξελιχθεί σε ένα μικρό Αϊνστάιν.

7. Γιατί τα κορίτσια μιλάνε πιο γρήγορα απ’ ό,τι τα αγόρια; 
Κατά τη διάρκεια του 2ου έτους της ζωής τους, τα κορίτσια μαθαίνουν κατά μέσο όρο 120 λέξεις, ενώ τα αγόρια φτάνουν μόλις τις 90. Μέχρι και το νηπιαγωγείο, τα κορίτσια είναι πρωταθλήτριες στη «φλυαρία» και επίσης επισκέπτονται τρεις φορές πιο σπάνια το λογοθεραπευτή απ’ ό,τι τα αγόρια. Δεν υπάρχει καμιά σαφής απάντηση γιατί συμβαίνει αυτό, οι ειδικοί όμως τείνουν στο συμπέρασμα πως οφείλεται σε ορμονικούς παράγοντες, που κάνουν το θηλυκό εγκέφαλο να ωριμάζει γρηγορότερα. Έτσι, τα κορίτσια επεξεργάζονται νωρίτερα και ευκολότερα τη γλώσσα, ενώ τα αγόρια χρειάζονται ένα συνδυασμό οπτικών και ακουστικών επιρροών για να φτάσουν στο ίδιο επίπεδο.

8. Μπορεί ένα παιδί να μην έχει διάθεση να μιλήσει;
Ναι, όταν παρουσιάζονται διαταραχές στη λεκτική ανάπτυξη. Πρόκειται για ένα συνδυασμό που αποτελείται από περιορισμένο λεξιλόγιο, «κακή» σύνταξη και εκφραστικό πρόβλημα. Τα παιδιά που γεννιούνται με αυτή τη διαταραχή (η οποία εμφανίζεται ανεξαρτήτως βιοτικού και μορφωτικού οικογενειακού επιπέδου) κάνουν θαυμάσια πρόοδο με τη βοήθεια λογοθεραπείας. Υπάρχει και η άλλη πλευρά: Υγιή παιδιά που, όμως, έχουν φτωχό λεξιλόγιο και δεν μπορούν να εκφραστούν σωστά, γιατί στο σπίτι δεν τους μιλάνε και δεν τους διαβάζουν αρκετά, αφήνοντας αυτό το σημαντικό ρόλο πολλές φορές στην τηλεόραση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν βοηθάει η λογοθεραπεία, αλλά ένας εκπαιδευτικός που θα ενδιαφερθεί για το παιδί.

9. Τι να κάνω αν το παιδί μου δεν μιλάει «όπως πρέπει»;
Υπάρχουν «σιωπηλά» παιδιά που δεν τους αρέσουν τα πολλά λόγια, και ξαφνικά στα δεύτερά τους γενέθλια αρχίζουν να μιλάνε και δεν βάζουν γλώσσα μέσα. Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να έχουμε το νου μας ώστε να μην παραβλέψουμε κάποιες σημαντικές ενδείξεις. Μήπως το μωρό σας έχει κλείσει τον 5ο του μήνα και κλαίει ακόμη μονότονα όπως όταν μόλις είχε γεννηθεί; Είναι ήδη 6 μηνών και δεν βγάζει ακόμη φωνούλες; Και τα δύο μπορεί να οφείλονται σε πρόβλημα ακοής. Λίγο πριν από τα 2α γενέθλιά του, ο παιδίατρος οφείλει ούτως ή άλλως να ελέγξει πόσες λέξεις ξέρει το παιδί και αν μπορεί να δημιουργήσει μια πρόταση με τουλάχιστον δύο λέξεις. Όσο νωρίτερα λάβει βοήθεια από ειδικό, τόσο καλύτερη θα είναι η εξέλιξή του.

Με τη συνεργασία της Ελισάβετ Κυριακοπούλου (παθολόγος λόγου και ομιλίας).

Εργοθεραπεία: Βελτιώστε τις δεξιότητές του!

Είναι υπερκινητικό; Δεν μπορεί να συγκεντρώσει την προσοχή του; Ο γραφικός του χαρακτήρας.. δεν διαβάζεται; Η εργοθεραπεία μπορεί με δημιουργικό και ευχάριστο τρόπο να βοηθήσει το παιδί σας να καλύψει τις αδυναμίες του και να ενισχύσει τις καθημερινές του δεξιότητες.

Της Άννα Δάλλα, με τη συνεργασία της Τώνιας Δρακοπούλου, εργοθεραπεύτριας

Συνήθως, νομίζουμε ότι η εργοθεραπεία έχει να κάνει είτε με παιδιά που αντιμετωπίζουν σοβαρή νοητική καθυστέρηση ή αυτισμό, είτε με ενηλίκους που έχουν ψυχιατρικά, ορθοπεδικά ή άλλα προβλήματα. Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική. Η εργοθεραπεία μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα ωφέλιμη για παιδιά που αντιμετωπίζουν πολύ λιγότερο σοβαρά προβλήματα.

Ορισμένα παιδιά, που όχι μόνο είναι φυσιολογικά αλλά ενδέχεται να είναι και ιδιαίτερα έξυπνα, τυχαίνει να συναντούν δυσκολίες (π.χ., στο σχολείο) και χρειάζονται βοήθεια. Η εργοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει αυτά τα παιδιά να ενισχύσουν την ικανότητά τους να οργανώνουν την καθημερινή ζωή τους.

Δύο παραδείγματα

Η εργοθεραπεία δεν είναι και δεν λειτουργεί ως μάθημα, γι’ αυτό άλλωστε και αρέσει πολύ στα παιδιά που έρχονται σε επαφή μαζί της. Με ειδικά επιλεγμένες δραστηριότητες οι εργοθεραπευτές προσπαθούν να βελτιώσουν τις δεξιότητες που δεν έχουν καταφέρει αυτά τα παιδιά να αναπτύξουν: Την ικανότητα για συντονισμένες κινήσεις και για έλεγχο των κινήσεων, τη σωστή αντίληψη του σώματος, τη διευθέτηση του χρόνου, τη συγκέντρωση της προσοχής, τον προσανατολισμό, τη μνήμη, κ.ά..

Ας δούμε όμως μερικά παραδείγματα, για να αποκτήσουμε μια ιδέα για το πώς μπορεί να βοηθήσει η εργοθεραπεία τα παιδιά μας:

1. Δεν κάνει «καλά» γράμματα;

Αν, για παράδειγμα, έχουμε ένα παιδί που δεν κάνει «καλά» γράμματα. Ο εργοθεραπευτής δεν θα προσπαθήσει να του μάθει να κάνει ωραία γράμματα, αντίθετα θα ψάξει την αιτία του προβλήματος: Μπορεί να μην έχει καλό προσανατολισμό στο χώρο και το χρόνο, καλή μνήμη ή αντίληψη της σωστής «κατευθυντικότητας» των γραμμάτων, δηλαδή ένα παιδί δεν έχει στο νου του ότι η κατεύθυνση για την ανάγνωση είναι από τα αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω, και γι αυτό μπορεί να μη γράφει καλά. Για να του μάθει ο εργοθεραπευτής την κατεύθυνση της ανάγνωσης και της γραφής θα δουλέψει μέσα από ειδικά παιχνίδια-δραστηριότητες. Από την άλλη πλευρά, ίσως χρειαστεί επίσης να δουλέψει μαζί του τη λεπτή κίνηση, που χρειάζεται για να κρατάμε το μολύβι και να γράφουμε, να το βοηθήσει να κατανοήσει ότι χρησιμοποιούμε μόνο το ένα χέρι (το «καλό» μας) όταν γράφουμε, να του μάθει τον αμφίπλευρο συντονισμό, που σημαίνει ότι με το ένα χέρι γράφουμε και με το άλλο κρατάμε το χαρτί, κ.ά..

2. Είναι υπερκινητικό ή δεν μπορεί να «συγκεντρωθεί»;

Ο εργοθεραπευτής θα προσπαθήσει να βοηθήσει το παιδί αυτό να ρυθμίσει την υπερκινητικότητά του και να συγκεντρώνεται, να οργανώνει το χρόνο του, να κάνει συχνά διαλείμματα ώστε να μην κουράζεται, ή να καλύψει την ανάγκη του για συνεχή κίνηση (π.χ., βάζοντάς το να κάθεται σε μία μπάλα ώστε να κινείται συνεχώς) και έτσι να μπορεί να συγκεντρωθεί ώστε να κάνει κάτι άλλο.

Προσοχή: Όλα αυτά δεν γίνονται μόνο από τον εργοθεραπευτή, χρειάζεται και η συνεργασία των γονιών. Έτσι, μετά τη συνεδρία στο θεραπευτήριο θα πρέπει και οι γονείς, ακολουθώντας τις οδηγίες του εργοθεραπευτή, να συνεχίζουν την πρακτική αυτή εξάσκηση και στο σπίτι.

Πού, πώς και πόσο

Αφού δώσαμε ορισμένα παραδείγματα για το πώς η εργοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει, τώρα ας προσπαθήσουμε να «εξοικειωθούμε» με την ίδια τη διαδικασία της εργοθεραπείας και κάποιες λεπτομέρειές της.

Το θεραπευτήριο

Το θεραπευτήριο, όπου γίνεται η εργοθεραπεία, είναι λοιπόν ένας χώρος εκμάθησης και βελτίωσης δεξιοτήτων. Στη διαδικασία αυτή χρησιμοποιούνται πολλά παιχνίδια, όπως μπάλες, πλαστελίνη, υλικά για κατασκευές και ζωγραφική, παζλ, κούνιες, σχοινάκια, υπολογιστές, κ.ά.. Το παιδί, λοιπόν, το οποίο θα παρατηρήσει ο δάσκαλος, ο γιατρός του ή οι γονείς του ότι έχει κάποιες δυσκολίες ή προβλήματα, θα συναντήσει τη διεπιστημονική ομάδα του θεραπευτηρίου και, ανάλογα με τις ανάγκες του, ένας εργοθεραπευτής, λογοθεραπευτής, ψυχολόγος, ειδικός παιδαγωγός, ψυχίατρος ή νευρολόγος θα αξιολογήσουν το παιδί, τις ελλείψεις και τις ανάγκες του μέσα από την παρατήρηση και κάποια ειδικά τεστ (που περιλαμβάνουν δραστηριότητες). Ο εργοθεραπευτής θα προσπαθήσει να προσεγγίσει το παιδί, να του προκαλέσει το ενδιαφέρον και, στη συνέχεια, να του δώσει τα κίνητρα που χρειάζεται για να κάνει τις διάφορες δραστηριότητες που θα το βοηθήσουν να συμπληρώσει τις ελλείψεις του και να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του.

Πόσο διαρκεί;

Η κάθε συνεδρία εργοθεραπείας διαρκεί 3/4 της ώρας και τα «μαθήματα» γίνονται μία ή δύο φορές την εβδομάδα. Το πόσο διάστημα θα χρειαστεί το κάθε παιδί να κάνει εργοθεραπεία είναι κάτι που εξαρτάται από τη δυσκολία που αντιμετωπίζει καθώς και κάτι που εκτιμά ο εργοθεραπευτής.

Που γίνεται και πόσο κοστίζει;

Τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν μέρος από τα έξοδα της εργοθεραπείας και, συνήθως, η κάθε συνεδρία κοστίζει περίπου Ε 25. Εργοθεραπεία μπορεί ένα παιδί να κάνει σε ένα ειδικό τέτοιο κέντρο ή σε ιδιαίτερα μαθήματα με έναν εξειδικευμένο εργοθεραπευτή. Συνήθως, στα κέντρα όπου γίνεται η εργοθεραπεία γίνεται επίσης λογοθεραπεία, ψυχοπαιδαγωγικά μαθήματα ή ειδικά μαθήματα, που στοχεύουν στο να βοηθήσουν παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες.

Πότε πρέπει να πάμε το παιδί μας σε εργοθεραπευτή;

Με βάση τον Αμερικανικό Σύλλογο Εργοθεραπευτών, αν το παιδί μας παρουσιάζει 3 ή περισσότερες από τις παρακάτω δυσκολίες, θα πρέπει να ζητήσουμε μία εργοθεραπευτική αξιολόγηση:

• Δεν παίζει με τα παιχνίδια της ηλικίας του, πράγμα που σημαίνει ότι ένα παιδί μπορεί να μην ενδιαφέρεται για τα εν λόγω παιχνίδια (π.χ., να αντιμετωπίζει κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα) ή να μην τα καταφέρνει (π.χ., να είναι λίγο πιο πίσω αναπτυξιακά σε σχέση με την ηλικία του).
• Δυσκολεύεται να αυτοεξυπηρετηθεί. Να μην έχει δηλαδή, ανάλογα με την ηλικία του, τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε να φάει μόνο του, να βάλει τα ρούχα ή τα παπούτσια του, να πάει στην τουαλέτα, κ.λπ..
• Έχει ελαττωμένο μυϊκό τόνο (μοιάζει αδύναμο). Πρόκειται για ένα παιδί που φαίνεται να μην έχει αντοχή, να είναι χαλαρό–πλαδαρό.
• Πέφτει εύκολα κάτω.
• Δυσκολεύεται να υπολογίσει τη θέση του σώματός του στο χώρο (χτυπάει εύκολα). Σπάει συχνά τα παιχνίδια του.
• Δυσκολεύεται να ζωγραφίσει μέσα σε πλαίσιο (ένα παιδί πριν γράψει θα πρέπει να μπορεί να συντονίσει την κίνηση του χεριού του, ώστε να ζωγραφίσει μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο), να φτιάξει παζλ (η δυσκολία καθορίζεται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού), να κόψει με το ψαλίδι στο νηπιαγωγείο.
• Υπάρχει εμφανής καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας του ή η ομιλία του είναι δυσνόητη και δεν αρθρώνει σωστά.
• Είναι πολύ υπερκινητικό και δεν μπορεί να ησυχάσει.
• Είναι πολύ ευαίσθητο σε οσμές, γεύσεις, θορύβους ή αγγίγματα.
• Αποφεύγει την παιδική χαρά.
• Έχει δυσκολίες στον ύπνο.
• Έχει δυσκολίες στο φαγητό, λερώνεται υπερβολικά ή δεν τρώει κάποιες βασικές τροφές. Μπορεί, για παράδειγμα, το παιδί να μην έχει τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε να χρησιμοποιήσει το πιρούνι για να μπορεί να φάει.
• Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί ή συγκεντρώνεται υπερβολικά σε μία δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συνεχίζει σε άλλη. Για παράδειγμα, μπορεί να πρόκειται για ένα παιδί που διασπάται εύκολα η προσοχή του και έτσι δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί.
• Χρειάζεται περισσότερη εξάσκηση από άλλα παιδιά για να μάθει καινούργια πράγματα.
• Αντιστρέφει γράμματα και αριθμούς, δεν αφήνει διαστήματα μεταξύ των γραμμάτων και των λέξεων που γράφει. Μπορεί να μην έχει, για παράδειγμα, καλή αντίληψη στο οπτικό του σύστημα. Ο γραφικός του χαρακτήρας είναι πολύ κακός.
• Κουράζεται εύκολα κατά τη σχολική του εργασία. Μπορεί, για παράδειγμα, να πρόκειται για ένα παιδί που είναι υπερκινητικό, έχει διάσπαση προσοχής, είναι υποτονικό κ.ά..
• Δυσκολεύεται να ακολουθήσει προφορικές οδηγίες. Μπορεί, για παράδειγμα, να μην έχει καλή ακουστική αντίληψη.
• Δυσκολεύεται να κάνει φίλους της ίδιας ηλικίας και προτιμά να παίζει με μικρότερα ή με μεγαλύτερα παιδιά. Μπορεί να πρόκειται για ένα παιδί που είναι πίσω αναπτυξιακά, είναι πολύ ντροπαλό, έχει κάποια ψυχολογικά προβλήματα, κ.ά..

kids.in.gr

Occupational Therapy Practice: Pediatrics (Sensory Integration)

Προτάσεις για εκπαιδευτικά παιχνίδια απο την abc toys. Μπορείτε πολύ εύκολα να παίξετε με τα παιδιά σας στο σπίτι.

Ξύλινο παζλ µε κοµµάτια πού µπορούν να τοποθετηθούν οριζόντια η κάθετα διαφοροποιώντας το βαθµό δυσκολίας. Στοχεύει στο συγχρονισµό χεριού και µατιών και διεγείρει την οπτική µνήµη. Αποτελείται από βάση για την κάθετη τοποθέτηση των κοµµατιών και εικόνα καθοδήγησης σε φυσικό µέγεθος.









ΖΩΑΚΙΑΞύλινο πάζλ με μεγάλα κομμάτια - ενσφηνώματα και χαρούμενα σχέδια και χρώματα. Στόχος: εκμάθηση των ζώων, βελτίωση λεπτής κινητικότητας, συγκέντρωση, αντίληψη χώρου.








ΝΤΥΝΩ ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ/ΑΓΟΡΙ
Ξύλινο πάζλ με μεγάλα κομμάτια - ενσφηνώματα. Στόχος: βελτίωση εικόνας σώματος, λεπτής κινητικότητας, διατήρηση προσοχής-συγκέντρωσης.







ΧΡΟΝΙΚΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ
Εκπαιδευτικό παιχνίδι ακολουθίας καρτών που εξασκεί την παρατηρητικότητα και την ικανότητα έκφρασης λόγου, αναπτύσσει το λεξιλόγιο και βοηθάει τα παιδιά να µάθουν να αναγνωρίζουν, να περιγράφουν και να τοποθετούν σε λογική και χρονολογική σειρά τις καθηµερινές δραστηριότητες τους. Το σετ αποτελείται από 75 κάρτες που παρουσιάζουν 11 οικίες και εύκολα αναγνωρίσιµες δραστηριότητες από το καθηµερινό πρόγραµµα ενός παιδιού από την ώρα που θα ξυπνήσει µέχρι το βράδυ που θα κοιµηθεί.


ΤΟΥΝΕΛ





Στόχος: βελτίωση αδρής κινητικότητας, ενίσχυση αισθητηριακών ερεθισμάτων.

Παιχνίδι αναγνώρισης και συσχετισμού χρωμάτων, ποσοτήτων και αριθμών που εξασκεί τη συντονισμένη κίνηση, βελτίωση λαβής.