Η ραγδαία αύξηση των περιπτώσεων
πλαγιοκεφαλίας θέσεως στα νεογνά συνδέεται με την ανακοίνωση της Αμερικάνικης Παιδιατρικής Ακαδημίας το 1992 να αποφεύγεται η πρηνή θέση κατά την διάρκεια του ύπνου (Back to Sleep Campaign) προκειμένου να επιτευχθεί η μείωση του ‘Συνδρόμου Αιφνίδιου Βρεφικου Θανάτου’/ ‘Sudden Infant Death Syndrome (SIDS)’ (Kane,1996; Najarian, 1999; Morrison &Chariker, 2006; Rogers, 2011). Αυτό ήταν αποτέλεσμα πολυκεντρικών μελετών οι οποίες έδειξαν ότι η θέση αυτή μειώνει την πιθανότητα του Συνδρόμου Αιφνιδίου Θανάτου κατά 40%. Πραγματικά λοιπόν μειώθηκε δραματικά το σύνδρομο αυτό αλλά εξαπλασιάστηκαν τα περιστατικά πλαγιοκεφαλίας (paidiatros.com).
Τι είναι η πλαγιοκεφαλία?
Ο όρος ‘πλαγιοκεφαλία’ χαράχτηκε από το Virchow το 1851 ο οποίος στην κυριολεξία σημαίνει ‘κρανιακή ασυμμετρία’ και χρησιμοποιείται για τις κρανιακές δυσμορφίες που φαίνονται παρόμοιες αλλά μερικές φορές οφείλονται σε διαφορετικές αιτίες (Roddi, 1995). Η πλαγιοκεφαλία περιγράφει κυρίως την διαγώνια ασυμμετρία δια μέσου του κρανίου η όποια συχνά συνοδεύεται και με ασυμμετρία του προσωπείου. (Technology in Motion Plagiocephaly)
Αιτιολογία
Εκτός από την ‘Back to sleep campaign’ που αναφέρεται ως η κύρια αιτία, παράγοντες για τις ανωμαλίες του κρανίου ενοχοποιούνται είτε κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης (πολλαπλή κύηση, αρσενικά νεογνά), είτε κατά τον τοκετό (προωρότητα, εμβρυουλκία, μεγάλο κεφάλι), είτε κατά τα 2 πρώτα χρόνια ζωής (πλαγιοκεφαλία θέσεως, δυσπλασία ισχίου) (Jounior League of Erie, 2008; Van Vlimmeren LA, 2007).
Πλαγιοκεφαλία θέσεως
Οφείλεται κυρίως στην παρατεταμένη επαφή/πίεση του εύπλαστου κρανιακού οστού στους πρώτους μήνες ζωής του βρέφους κατά τον ύπνο ή/και την σίτιση αποκλειστικά με το μπουκάλι. Ίσως αποτελεί και δευτερογενές πρόβλημα παρουσίας αυξημένου ή μειωμένου μυϊκού τόνου.
Συχνότητα
Η πλαγιοκεφαλία θέσεως εμφανίζεται:
- δύο φορές περισσότερο στα αγόρια από ότι στα κορίτσια
- στα πρωτότοκα παιδιά λόγω απειρίας των γονέων
- στα παιδιά μετά από το πρώτο της οικογένειας λόγω έλλειψης χρόνου
Πρόγνωση
Παρόλο που αρχικές έρευνες έδειξαν ότι τα παιδιά που παρουσιάζουν πλαγιοκεφαλία τείνουν να έχουν μαθησιακές δυσκολίες αργότερα στο σχολείο, ωστόσο είναι πολύ νωρίς και δεν υπάρχει ακόμα επιστημονική παραδοχή (CBC News, 2010). Άλλες πιο ολοκληρωμένες εργασίες εισηγούνται ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η πλαγιοκεφαλία συνδέεται με διαταραχές στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, της όρασης ή της ακοής (Persing, 2003).
Συμπτώματα
Μερικά συμπτώματα που ίσως να αποτελούν ένδειξη πλαγιοκεφαλίας είναι τα ακόλουθα:
- στροφή κεφαλιού προς τη μια πλευρά την περισσότερη ώρα,
- πλάγια κάμψη κεφαλιού στην μια πλευρά,
- πεπλατυσμένο το πίσω μέρος της κεφαλής προς την μια πλευρά,
- εξογκωμένο ένα μέρος της κεφαλής, προβολή του ενός αυτιού περισσότερο από το άλλο,
- ασυμμετρία προσώπου. (Jounior League of Erie,Inc. 2008)
Θεραπεία- Έγκαιρη παρέμβαση
Σημαντική στην εξέλιξη της πάθησης είναι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της πλαγιοκεφαλίας με ψηλά ποσοστά πλήρης αποκατάστασης. Η μεγαλύτερη ανάπτυξη του κρανίου παρατηρείται κατά την διάρκεια της βρεφικής ηλικίας. Το κρανίο αναπτύσσεται αργά και η σκλήρυνση του γίνεται στην νηπιακή ηλικία. Μετά την ηλικία 12 μηνών το παράθυρα θεραπείας/αποκαταστασης αρχίζει να κλείνει (Jounior League of Erie, 2008).
Η επικοινωνία με τον παιδίατρο και τον παιδιατρικό φυσιοθεραπευτή είναι απαραίτητη μετά από την παρατήρηση κάποιων από τα προαναφερθέντα συμπτώματα.
Οδηγίες προς τους γονείς
- Μειώστε τον χρόνο που κοιμάται το παιδί στα καθίσματα αυτοκίνητου, αμαξίδια, κούνιες και άλλα παιδικά καθίσματα πλήρης στήριξης.
- Διορθώστε το παιδί κατά την διάρκεια ύπνου διατηρώντας το κεφάλι στραμμένο προς την μη επηρεαζόμενη πλευρά. Για πρόληψη αλλάζετε πλευρά κάθε φορά που τοποθετείτε το βρέφος στο κρεβάτι.
- Τοποθετήστε χρωματιστά, φωτιζόμενα και ηχητικά παιχνίδια προς την μη επηρεαζόμενη πλευρά κεφαλιού.
- Τοποθετείτε το παιδί στην πρηνή θέση (μπρούμυτα) αρκετές φορές την μέρα μόνον όταν είναι ξύπνιο.
- Ενισχύστε το ρολάρισμα.
- Συμβουλευτείτε παιδιατρικό φυσιοθεραπευτή για ασκήσεις στο σπίτι.
Συνοδά Προβλήματα
Στην βιβλιογραφία αναφέρεται ότι η παραμονή της πλαγιοκεφαλίας μπορεί να προκαλέσει:
Ραιβόκρανο
Σκολίωση
Καθυστέρηση στην αισθητικοκινητική ανάπτυξη
Διαταραχές στην όραση
Προβλήματα στα δόντια και στην κροταφογναθική άρθρωση
Ψυχολογικά/κοινωνικα θέματα
Video
Παρακολουθήστε ένα σύντομο ενημερωτικό βίντεο που δείχνει προληπτικές τεχνικές για την πλαγιοκεφαλία.
ΝΑ ΘΥΜΑΣΤΕ:
Ύπνος στην ύπτια θέση!
Παιχνίδι στην πρηνή!
*Αυτό το άρθρο δεν έχει σκοπό να διαγνώσει ή να εισηγηθεί οποιαδήποτε θεραπεία. Εάν παρατηρήσατε κάποιο από τα πιο πάνω συμπτώματα επικοινωνήστε με τον παιδίατρο σας άμεσα.
Χριστιάνα Ιωάννου
Φυσιοθεραπεύτρια
N.D.T, MA
